Νίκη Καββαδία
Φαρμακοποιός
Μπορεί να τον έχεις ακούσει σαν όρο … είναι όμως πολύ διαφορετικό άμα το έχεις
ζήσει.
Ας πάμε όμως από την αρχή, ορισμός εστί αρχή πάντων λοιπών και σύμφωνα με τον
ορισμό
Το συναισθηματικό φαγητό είναι η σύνδεση μιας (θετικής ή αρνητικής) κατάστασης
που βιώνεις με την ανάγκη να φας ως εκτόνωση, χωρίς ωστόσο να πεινάς
πραγματικά (βιολογική πείνα).
Η κατανάλωση μιας τροφής, όπως η σοκολάτα, οδηγεί στην απελευθέρωση
διάφορων ουσιών οι οποίες συνδέονται άμεσα με τη συναισθηματική σου
κατάσταση. Πέρα από την ικανοποίηση του αισθήματος της πείνας (αν υπάρχει)
είναι ικανές να σου δημιουργήσουν κι άλλα θετικά συναισθήματα όπως η
ευχαρίστηση, η ευφορία, η ηρεμία και η ανταμοιβή.
Ας δούμε πιο αναλυτικά τις ουσίες αυτές:
Ντοπαμίνη
Βασικός της ρόλος είναι η μεταφορά μηνυμάτων ικανοποίησης στον εγκέφαλό σου,
που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης τροφής, καφέ ή αλκοόλ αλλά και
της σωματικής σου δραστηριότητας. Γνωστή και ως νευροδιαβιβαστής της ευφορίας
καθώς μεταξύ άλλων είναι υπεύθυνη για τα αισθήματα της ανταμοιβής, της
κινητοποίησης και της δημιουργικότητας.
Σεροτονίνη
Πρόκειται για μια ουσία που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μεταφορά
μηνυμάτων που ρυθμίζουν αισθήματα όπως ο θυμός, το άγχος, η επιθετικότητα και
η ευτυχία. Με την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε τρυπτοφάνη, το πρόδρομο
συστατικό της σεροτονίνης, όπως τυρί, αυγό και μαύρη σοκολάτα, τα επίπεδα
σεροτονίνης στο σώμα σου αυξάνονται με αποτέλεσμα να νιώθεις ηρεμία, γαλήνη
και ισορροπία.
Κορτιζόλη
Γνωστή και ως ορμόνη του στρες, καθώς βασικός της ρόλος είναι η παραγωγή
ενέργειας όταν βρίσκεσαι σε περιόδους στρες (π.χ. είσαι άρρωστος/η, έχεις
υπογλυκαιμία κλπ). Το πρόβλημα επομένως παρουσιάζεται σε μακροχρόνιες
καταστάσεις στρες. Τα συνεχώς υψηλά επίπεδα κορτιζόλης επηρεάζουν τον ύπνο
σου, την αντίδραση του ανοσοποιητικού σου συστήματος ενώ ευθύνονται για την
αυξημένη όρεξή σου!
Με βάση τα παραπάνω, το συναισθηματικό φαγητό έχει βιολογική εξήγηση.

Ωστόσο δεν αποτελεί τη λύση στις δυσάρεστες ή ευχάριστες καταστάσεις που
βιώνεις.

Από ψυχολογικής πλευράς σύμφωνα με τον Macht (2008), η επίδραση των
συναισθημάτων στην κατανάλωση τροφής μπορεί να ταξινομηθεί σε τρεις βασικές
κατηγορίες:

1. Συναισθήματα που προκλήθηκαν από το ερέθισμα του τροφίμου και επηρεάζουν
   την επιλογή τους («έφαγα σοκολάτα και αισθάνθηκα καλύτερα»).
2. Συναισθήματα υψηλής έντασης και διέγερσης που καταστέλλουν το. Φαγητό λόγω
   ασυμβίβαστων συναισθηματικών αντιδράσεων («Ας το καταπιώ κι αυτό).
3. Συναισθήματα μέτριας διέγερσης που επηρεάζουν την πρόσληψη τροφής ανάλογα
   με τα κίνητρα κατανάλωσης.
   Η περιοριστική συμπεριφορά απέναντι στην τροφή ενισχύει την πρόσληψη τροφής
   σαν έκφρασης της έκπτωσης του γνωστικού ελέγχου. Η συναισθηματική
   συμπεριφορά, τα αρνητικά και θετικά συναισθήματα ενισχύουν την κατανάλωση
   τροφής προκειμένου να μετριασθεί το συναισθηματικό φορτίο. Τέλος η εξωγενή
   συμπεριφορά απέναντι στην τροφή όπου τα συναισθήματα που επηρεάζουν την
   πρόσληψη τροφής συγκλίνουν με τα γνωστικά και κινητήρια αντανακλαστικά.
   Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξάχθηκε από το Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας
   του Πανεπιστημίου Κρήτης (Παύλου Χ., Πούλιου Α., 2012) σε 201 φοιτήτριες
   προέκυψε ότι ανεξάρτητα από τις γνώσεις που είχε ο συγκεκριμένος πληθυσμός
   σχετικά με την υγιεινή διατροφή, η πρόσληψη τροφής επηρεαζόταν από τη
   συναισθηματική τους συμπεριφορά.
   Από το ίδιο τμήμα, το 2021 εκπονήθηκε έρευνα σε δείγμα ανδρών και γυναικών για
   να βρεθεί η συσχέτιση της συναισθηματικής κατανάλωσης και άγχους/ στρες
   (Καλαμποκίδου, 2021). Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι επηρεάζεται η
   κατανάλωσης τροφής ανάλογα με τα επίπεδα εμφάνισης του στρες, κυρίως μετά
   την εκδήλωση αρνητικών συναισθημάτων. Οι γυναίκες έδειξαν ότι επηρεάζονται
   περισσότερο από τους άντρες και ξεσπούν το συναίσθημα τους τρώγοντας.
   Μέχρι τώρα ωραία τα είπαμε αλλά ξέρω πως μπορεί να διαβάζει κάποιος τώρα που
   κάνει συναισθηματικό φαγητό όπως και εγώ και αυτός ήταν ο λόγος που είχα
   φτάσει κάποτε 110 κιλά. Τώρα στα 65 (με κόπο ) θα σου πω πως σε καταλαβαίνω,
   ασχέτως επιστημονικής επεξήγησης που δόθηκε παραπάνω και πως είναι τεράστιος
   γολγοθάς αυτό που ζεις. Ο καθένας έχει τον δικό του λόγο που τρώει και θα το
   παρομοιάσω με τον εθισμό όπως είναι το τσιγάρο ή το αλκοόλ. Μόνο που δεν είναι
   τόσο εμφανής ο εθισμός και δεν το καταλαβαίνεις στην αρχή. Όμως σκέψου πόσες
   φορές έχεις χαρεί όταν δαγκώνεις ένα σοκολατάκι και ταυτόχρονα έχεις τύψεις
   αφού το φας…. Πόσες φορές θες να μιλήσεις και προτιμάς να φας το κρουασανάκι
   του καφέ σου ή το κρυμμένο σνάκ που έχεις στο συρτάρι σου … Γιατί ? πριν το φάς
   σκέψου γιατί. Μετά σκέψου… Σε αγαπάς? Και για 5 λεπτά σκέψου εσένα πως θες να

είσαι ιδανικά, εσωτερικά και εξωτερικά.. Συναισθηματικό φαγητό… μια συνεχόμενη
πάλη με τον εαυτό σου προσπάθησε να είσαι νικητής. Εντάξει όχι πάντα δε θα
κερδίζεις κάθε μάχη αλλά πάλεψε το. Η τροφή υπάρχει για να ζούμε, να δίνουμε
ενέργεια στο σώμα μας, επέλεξε το καλύτερο για σένα και φάτο με ηρεμία με
χαμόγελο και μετά μη σκεφτείς τα δεν. Και λάθος να είναι αυτό που τρως
τουλάχιστον αύριο δώσε στο σώμα σου κάτι πιο ποιοτικό. Και μίλα. Και για ότι σε
ενοχλεί αλλά και στον εαυτό σου. Βοήθησε το σώμα σου και πάντα να θυμάσαι
έναν εαυτό έχεις, με αυτόν πορεύεσαι στη ζωή..σε αγαπάς?

ΠΗΓΗ: https://www.pharmamanage.gr/index.php/περιοδικό